30.07.2004 - пятніца

Выехаць зь Менску давялося толькі ў 20 гадзін, бо да сустрэчы ля вул. Чкалава,2 Зміцер ехаў і шторазу перацягваў спаўзаючы з багажніка заплечнік. Зь Менску вырашылі рушыць сваёй хадой у накірунку Драздоў. Добра, што ў гэты дзень я набыў ровар-заплечнік і ўклаў у яго ўсё самае цяжкае: намёт, тапор, піла й г.д. Пры гэтым Анжэліка ехала са мной на сядушцы на раме. Такім чынам я адчуў сябе трактарам, але хутка згубіў моц круціць пэдалі. На адным з бардзюраў я паваліўся й потым зусім зьнямог. Як высьветлілася потым – кола пярэдняе заклініла, але я не зьвярнуў на гэта ўвагу, бо сьпяшаліся выехаць за горад. З частымі зьменамі ровараў адзін аднаму, а так сама перасаджваючы Анжэліку, дабраліся да кальцавой аўтадарогі. За блізлеглай вёскай і спыніліся, ў лесе. На гадзіньніку было недзе каля 23 гадзін, цёмна. Гатаваньне ежы, размовы ля кастру – адпачынак, вырашэньне наступных шляхоў руху, расклад рэчаў.

31.07.2004 - субота

Раніца пачалася двума стрэламі з паляўнічай стрэльбы і званка будзільніка Мішкі, якраз роўна ў 6 гадзін. Пакуль распальваўся касьцёр, Міхась зьлётаў за вадой, але пры гэтым паехаў ня ў той бок, што патрэбны. Згубіў болт ад багажніка, знайшоў яго, прыладзіў багажнік і паехаў далей за вадой.

Пачалі рухацца й арыентавацца, чы мы там, дзе плянавалі. Там, добра. Першае месца наведваньня – Сёмкаў Гарадок, які вядомы з сярэдзіны 16 ст. пад назвай Гарадок Саламярэцкі. Тут мы жадалі паглядзець разбураны храм. І калі б не Анжэліка, пэўна праехалі не заўважыўшы. Храм стаіць за мясцовай крамай на самым версе ўзгорку, дужа зацямнёны старымі дрэвамі, палова з якіх спаленыя маланкамі. Зьміцер так паляцеў з гэтага ўзгорку па дарозе, што яго Міхась мусіў дагнаць на наступным ўзгорку.

Храм Раства Прасьвятой Багародзіцы знаходзіцца зараз у стане рэстаўрацыі. Кажуць, што каля храму знаходзіўся камень у выглядзе крыжа. На ім быў надпіс, што ў лета 6479 (999 г. ад Р.Х.) княгіня Полацкая Рагнеда наказала пабудаваць гэты храм у гонар з’яўленьня ёй на гэтым сьвятым месцы Прысв. Багародзіцы Дзевы Марыі. Але гэтае месца ўпершыню ўпамінаецца ў гістарычных крыніцах з 1541 года.

Гісторыя храма вельмі складаная. Службы, аднак, тут вяліся да 1959 году. Потым настаў заняпад і разбурэньне. Нам паказалі магілку апошняга сьвятара, што рабіў апошнія службы. Ён пахаваны ў 1964 годзе. Тут у храме вянчаліся бацькі Максіма Багдановіча, у гонар чаго, плянуе бацюшка апасьля перабудовы, павесіць прыўлашчаную гэтай падзеі дошку.

Далей шлях на Сёмкаў. Там мы плянавалі пабачыць палацава-паркавы комплекс Хмараў. Год пабудовы 18-19 ст., да 1889 году ўладары Хмары, апасьля Рамуальд Халкоўскі. Зараз амаль зруйнаваны. Тутэйшыя ж з неразуменьнем слухалі нашы пытаньні й калі я запытаў: "дзе тут панскі маёнтак?”, адказалі, "ну вось, так бы й адразу пыталіся”. І пачалі махаць рукамі ў розныя бакі. Пабачыць яго нам не атрымалася. Трэ было ехаць далей.

Далей Петрышкі й Вязынка. Каля Вязынкі заблукалі, але хутка зразумелі памылку і праз лецішчы высунуліся на станцыю Вязынка. Крутануўшыся вакол фальварка Вязынка – радзімы-музэю Янкі Купалы, выехалі на канал, дзе зрабілі перапынак на абед. Пакуль Міхась і Зьміцер гатавалі ежу, мы з Анжэлікай памыліся і паблёхталіся ў канале. Потым наадварот, яны блёхталіся, я даварваў суп. Змора справу сваю зрабіла, апасьля абеду – гадзіна мёртвага сну. Анжэліка, праўда, бегала – лавіла матылькоў і іншую жыўнасьць.

Далей вырашалі ехаць на Радашковічы па брукаванай дарозе. Але Анжэліка ўпарта прасоўвала ідэю язды ля каналу. Апошні аргумэнт – сьлёзы, вырашылі накірунак. І ня блага, бо такой прыгажосьці, прыемнай дарогі й хуткасьці мы не чакалі. Трэба адзначыць тыя вода-перакачваючыя станцыі, што падымаюць ваду на 10 мэтраў кожная. Мы праехалі 4, а іх па ўсёй працягласьці каналу каля 20 штук.

Радашковічы напоўнены гісторыяй. У 1792 годзе гораду дадзен герб – на срэбным полі паясная выява св. Стэфана, зьбітага каменьнем. У часы паўстаньня 1830–1831 гг. Радашковічы былі ўзяты паўстанцамі, у 1863-1864 гг. тут дзейнічалі паўстанчыскія атрады Ю. Бакшанскага і В. Козела-Паклеўскага. 

У горадзе ё Касьцёл Найсьвяцейшай Троіцы, гарадзішча, курганны могільнік жалезнага веку, царква, дом Браніслава Тарашкевіча (на жаль згарэў паўтары гады таму), каталіцкія і габрэйскія старыя могілкі. У 1903 годзе тут жыў Янка Купала. У 1920-я гады з Радашковічамі зьвязана дзейнасьць Б.А.Тарашкевіча, С.А.Рак-Міхайлоўскага, Ф.І. Стацкевіча, Я.Е. Гаўрыліка, А.М.Уласава й інш.

Увабраўшы ў сябе ўсю прыгажосьць гораду, па выездзе, мы патрапілі на службу ў царкву ў гонар памяці прападобнага Серафіма Сароўскага. Міхась і Анжэліка былі ўзбуджаны й усхваляваны.

Далей трэ было шукаць месца начоўкі, бо хутка ноч. На жаль вадасховішча, што маецца ля Радашковіч, было засыпана людзьмі. Тут жа побач санаторыі і дзіцячыя лягеры. Спыняцца жаданьня не было. Рушылі далей па каналу і, апасьля непасьпяховых пошукаў, такі знайшлі цудоўнае месца. Вячэра, вада, паветра, сосны, поўны месяц – напаўнялі розум невыказным пачуцьцём. Сьвяткуючы (сустракаючы) сьвята чыгуначнікаў, з каньячком, да 2 гадзін ночы, мы ўсебакова абмяркоўвалі веру ў Бога, праваслаўе, каталіцызм і іншае. Надыходзіў дзень памяці прападобнага Серафіма Сароўскага.

01.08.2004 - нядзеля

Ранак пачаўся галаском Анжэлікі: "Колькі можна спаць?”. Яна вырубілася а 12 гадзіне ночы толькі дакрануўшыся да "подушкі”. Ранак быў зусім не турыстычны. Зьбіраліся доўга, купаліся, абмяркоўвалі шлях. Выехалі толькі ў 10 гадзін і накіраваліся ў Красное.

Дарогаю, перад вёскай Гарнякі, былі заўважаны ня вельмі зразумелыя курганы, макаўкі якіх не былі засаджаны збожжам. На іх былі бачны камяні. Зьміцерам была выказана думка, што тут старажытныя пахаваньні. Не здарма ж курганы такія вострыя. А пры ўездзе ў вёску, на маленькім узгорачку, стаіць камень-помнік пахаванаму тут пану. Я выказаў меркаваньне, што пан гэты ведаў пра курганы й пажадаў, па сьмерці, быць пахаваным побач з прашчурамі. 

Далей Чысьць і Красное. Перад Чысьцю напаткалі вельмі прыгожую царкву. Ішло набажэнства ў гонар Серафіма Сароўскага. Горад Чысьць аказаўся вельмі прыгожым, бы гарадок заходніх краін. Двухпавярховыя дамы, дахі з чарапіцы, спадарожнікавыя талеркі – аказваецца, я ня ведаў, тут заводы "Забудова”. У Красным наведалі касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Марыі Панны і царкву Покрыва Прасьвятой Багародзіцы. Праехалі ля танку на пастамэнце і побач са старымі дамамі з бярвеньняў і цэглы. Пераехаўшы чыгуначныя рэйкі рушылі далей. Сьпяшаліся ў Маладзечна, але напаткалі невядомы фальварак, чы маёнтак. Ля вёскі Малыя Кашэўнікі шлях наш сутыкнуўся з прысадамі вядучымы ўгору да будынку. Будынак вялікі, аднапавярховы, з дрэва. Па аднаму баку 8 акон. Гэта, мне здаецца, сьведчыць аб вялікім родзе (сям’і) жыўшых тут людзей. Па-за будынкам буйны сад, шмат іншых дрэў і кустоў. Зараз шкла і дзьвярэй няма, абвалілася столя ў адным з пакояў. Пры нас нейкія дзядзькі нібы шукалі сховы, ломячы дзьвярныя праёмы. Побач на дарозе я знайшоў кованы цьвік і, як унук каваля, падараваў яго Міхасю.

Далей нас чакала Маладзечна й лечішча ў Лазаўцы, дзе Анжэліка засталася на дагляд дзеда з бабуляй. Праязджаючы наскрозь Маладзечна агледзелі цэнтральную плошчу, царкву Покрыва Прасьвятой Багародзіцы, помнік ахвярам ВАВ – "Шталаг №342” на месцы якога быў канцлягер, праехалі побач з першым гарадзішчам.